การขยายตัวของ Nostr และอนาคตของรีเลย์

การขยายตัวของ Nostr

อย่างที่เราทราบกันอยู่แล้ว Nostr เป็นเครือข่ายที่กระจายศูนย์ และมีความสามารถในการต่อต้านการเซ็นเซอร์และควบคุมผู้ใช้งานได้เป็นอย่างมาก แต่เมื่อเครือข่ายของ Nostr ขยายใหญ่ขึ้น คำถามเกี่ยวกับความยั่งยืนและความสามารถในการทนทานการแทรกแซงรวมไปถึงความสามารถในการกระจายศูนย์จะยังคงสามารถทำได้อย่างที่เป็นอยู่ตอนนี้หรือไม่? เนื่องจากทั้งหมดที่กล่าวมานั้นเกี่ยวกับความสามารถของรีเลย์ทั้งสิ้น ดังนั้นอนาคตของรีเลย์จึงเป็นสิ่งที่ต้องคำนึงเป็นอย่างมาก

ข้อกังวลของรีเลย์ต่าง ๆ ในปัจจุบัน

ข้อกังวลหลัก ๆ ประการแรกของรีเลย์คือ การรวมศูนย์จริงอยู่ที่เหล่าผู้ใช้งานบน Nostr นั้นสามารถที่จะเลือกรีเลย์ที่ตนต้องการเชื่อมต่อ จำนวนรีเลย์ที่จะเชื่อม แต่ปัญหาของเรื่องนี้กับอยู่ที่อีกฝั่งหนึ่ง นั้นคือฝั่งของซอฟแวร์ ดังที่ได้เห็นได้ในปัจจุบัน relay จำนวนมากในระบบเลือกใช้ software เพียงไม่กี่ตัวเท่านั้น ซึ่งสิ่งนี้เองที่อาจทำให้เกิดการครอบงำเครือข่าย และก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อค่านิยมหลักของ Nostr การครอบงำนี้อาจนำไปสู่การเซนเซอร์ การเปลี่ยนแปลงกฎโดยพลการ และหากยังดำเนินไปในทางนี้ซอฟแวร์นั้นจะกลายเป็นจุดอ่อนใหญ่ของระบบ Nostr

ข้อกังวลอีกประการหนึ่งคือการป้องกันสแปม สิ่งนี้เป็นเรื่องที่น่ากังวลเนื่องจากหาก Nostr ยังสามารถขยายตัวต่อไปเรื่อย ๆ แน่นอนว่ามันจะไปดึงดูดเหล่าผู้ที่ไม่หวังดีเข้ามาในระบบด้วยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ด้วยเช่นกัน และหากเราดูวิธีที่เหล่า social media ต่าง ๆ เลือกใช้ในการป้องกันอย่างการกรองข้อมูลแบบรวมศูนย์ แน่นอนละว่าบน Nostr เราไม่สามารถใช้วิธีนั้นได้ เพราะ Nostr ต้องการการกระจายศูนย์ โดยทางออกในปัจจุบันที่รีเลย์ต่าง ๆ เลือกใช้มีดังนี้

• รีเลย์แบบจ่ายเงิน: แน่นอนว่าวิธีนี้สามารถป้องกันสแปมได้ในระดับหนึ่งและยังเป็นรูปแบบธุรกิจที่ยั่งยืนสำหรับผู้ให้บริการรีเลย์ แต่อย่างไรก็ตามหากจำนวนเงินที่ต้องจ่ายให้กับผู้ให้บริการนั้นคุ้มค่ากับผลลัพธ์ที่ได้จากการโจมตี ก็ไม่มีเหตุผลใด ๆ ที่ผู้ประสงค์ร้ายจะทำการโจมตี และหากรีเลย์ต่าง ๆ ขึ้นค่าบริการเพื่อป้องกันสิ่งนี้ ก็จะกลายเป็นการสร้างแรงเสียดทานให้กับการขยายตัวของระบบ เนื่องจากจะส่งผลกระทบต่อผู้ใช้ทั่วไปมากกว่า

• การใช้ POW: แน่นอนว่าการกำหนดให้ผู้ใช้มีการใช้พลังงานในการคำนวณก่อนโพสต์ อาจทำให้การส่งสแปมมีค่าใช้จ่ายสูงขึ้นและมีความน่าสนใจน้อยลง แต่ในปัจจุบันนี้การใช้ POW ยังไม่แพร่หลาย และยังมีการใช้แค่กับ event ที่เป็นโพสต์เท่าน้ัน ยังไม่สามารถป้องกันการหลอกลวงที่จะมาผ่านทาง DM ได้

• ระบบ Web Of Trust: จริงอยู่ที่การใช้ประโยชน์จากความสัมพันธ์ที่มีอยู่และคะแนนชื่อเสียงสามารถช่วยระบุและจำกัดกิจกรรมสแปมได้ แต่การใช้วิธีนี้จะเกิดปัญหาเมื่อคุณต้องการเชื่อมต่อกับกลุ่มคนที่คุณ เหล่าคนที่คุณติดตาม และผู้ติดตามของคุณไม่ได้มีการเชื่อมต่อกันมาก่อน เนื่องจากมันจะทำให้คะแนนของบุคคลนั้น ๆ ต่ำมากจนอาจถูกจัดว่าเป็น spam รวมทั้งบอทต่าง ๆ ที่ช่วยในการให้บริการบางอย่างก็อาจจะถูกจัดเป็นสแปมเช่นกัน

นอกจากนี้ยังมีความเสี่ยงในเรื่องของการใช้ประโยชน์จากข้อมูลที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในรีเลย์ขนาดใหญ่และฟรี หากผู้ใช้หันไปใช้รีเลย์เหล่านี้เพื่อความสะดวก ก็อาจจะทำให้เกิดข้อกังวลเกี่ยวกับความเป็นส่วนตัวและศักยภาพในการหาประโยชน์จากข้อมูลได้

อย่างไรก็ตาม ก็ยังมีวิธีต่าง ๆ ในการพยายามแก้ไขปัญหานี้อีกมากมายไม่ว่าจะเป็นการทำ outbox-relay ซึ่งทางไคล์เอนต์จะเชื่อมต่อกับรีเลย์ต่าง ๆ และรับ/ส่งข้อมูลประเภทต่าง ๆ ไปยังรีเลย์ที่แตกต่างกัน ตามที่ผู้ใช้กำหนดไว้ ซึ่งวิธีนี้เองก็ได้เข้ามามีบทบาทสำคัญในการลดการรวมศูนย์ และต่อต้านการเซ็นเซอร์

ความเห็นส่วนตัว

บางทีปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้อาจจะถูกแก้ง่าย ๆ ด้วยวิธีออร์แกนิกอย่างการแข่งขันกันภายในระบบนิเวศของรีเลย์ โดยเหล่าผู้ใช้จะเรียกละทิ้งรีเลย์ที่ไม่ซื่อสัตว์ ขาดซึ่งความน่าเชื่อถือ รวมถึงการปล่อยให้มีสแปมจำนวนมากเข้ามาใช้งาน ผู้ใช้งานจะทำการนำรีเลย์เหล่านั้นออกไปเอง

แต่ทั้งนี้ก็ยังมีปัญหาอื่น ๆ อีกประปรายในระบบนิเวศของ Nostr อย่างเช่นในปัจจุบันนี้ถึง Nostr จะยอดเยี่ยมในการใช้งานแบบชั่วคราว การสื่อสารของนักพัฒนาและการประสานงานชุมชน ซึ่งความคงอยู่ของข้อมูลมีความสำคัญน้อยกว่า อย่างไรก็ตาม ความท้าทายที่แท้จริงอยู่ที่การทำซ้ำความสำเร็จนี้สำหรับข้อมูลถาวรและการสร้างความมั่นใจในความยั่งยืนในระยะยาว

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นผมมองว่าอนาคตของ Nostr ขึ้นอยู่กับการหาจุดสมดุลที่เหมาะสมระหว่างการกระจายอำนาจ ความสามารถในการขยายตัว และความยั่งยืน แม้ว่าข้อกังวลเกี่ยวกับการรวมศูนย์ของรีเลย์และสแปมจะเป็นสิ่งที่ถูกต้อง แต่ความเต็มใจของชุมชนในการอภิปรายและสำรวจแนวทางแก้ไข เช่น รูปแบบ outbox-relay รูปแบบธุรกิจที่หลากหลาย และการป้องกันทางเทคนิค เป็นแรงบันดาลใจให้เกิดการมองโลกในแง่ดีสำหรับเครือข่ายสังคมออนไลน์ที่แข็งแกร่งและกระจายอำนาจอย่างแท้จริง